ภาพ “พังฟ้าใส” ลูกช้างวัย 3 เดือนเศษ ติดบ่วงเอ็นบาดปลายขาเกือบขาด ถูกแม่และโขลงทิ้งไว้ในคูกั้นช้างพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาอ่างฤาไน ยังไม่จางไปจากความรู้สึกของนักอนุรักษ์และผู้คนทั่วไป ก็มีคลิปเจ้าหน้าที่อุทยานแห่งชาติน้ำตกห้วยยาง จังหวัดเพชรบุรี ปลดหมูป่าจากแร้วที่มนุษย์ใจร้ายทำกับดักไว้ โชคดีที่เจ้าหน้าที่เดินลาดตระเวนมาเจอก่อน หากไม่เจอนั่นหมายถึงอีก 1 ชีวิต ที่ต้องสังเวยบ่วง แร้ว ของพรานใจโหดเหี้ยมอย่างทรมาน ล่าสุดเกิดเหตุการณ์ชาวบ้านวางกับดักช้างทำด้วยแผ่นเขียงไม้ตอกตะปูยาวกว่า 3 นิ้ว จำนวน 70 อัน ซ่อนพรางด้วยหญ้าแห้งวางไว้บริเวณรอบสระน้ำของชาวบ้าน อำเภอภูหลวง จังหวัดเลย โชคดีอีกเช่นกัน เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธ์ุสัตว์ป่าภูหลวงลาดตระเวนมาพบ จึงเข้าตรวจยึดและแจ้งความต่อเจ้าหน้าที่ตำรวจ สภ.ภูหลวง เมื่อวันที่ 22 มกราคม 2565 ที่ผ่านมา
ลองนึกภาพหากโขลงช้างป่าเดินมาหาแหล่งน้ำด้วยความเคยชิน เพราะเป็นถิ่นเดิมที่บรรพบุรุษเคยอาศัย ความเจ็บปวดของช้างป่าที่เหยียบบนแผ่นไม้ตีตะปูยาวกว่า 3 นิ้ว ฝังลึกลงในฝ่าเท้าของช้างป่าจะเจ็บปวดและทรมานขนาดไหน การกระทำที่โหดร้ายนี้ ถึงแม้จะเป็นที่ดินของชาวบ้าน แต่ก็เป็นการกระทำผิดกฎหมายสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 เหตุการณ์ต่างๆ เหล่านี้สร้างความสะเทือนใจให้กับนักอนุรักษ์และผู้คนทั่วไปยิ่งนัก เป็นเหตุการณ์ที่เกิดซ้ำๆ ตอกย้ำความรู้สึกถึงความโหดร้ายของมนุษย์ที่กระทำต่อสัตว์ป่าดั่งอสูรกายจากขุมนรกอเวจี
เสียงจากอาสาเฝ้าระวังช้างป่าภูหลวง หลังจากมีเหตุการณ์กับดักช้างป่าในพื้นที่ “มีอะไรทีมอาสาเราช่วยทุกอย่างเสียสละเวลาส่วนตัวไปช่วยไม่น่ามาทำแบบนี้เลย น่าจะบอกเจ้าหน้าที่หรืออาสาเราก็ได้นะครับ” ทีมอาสาตำบลเลยวังไสย์ บอกด้วยความห่วงใยและยินดีอาสาเข้ามาผลักดันช้างตามวิธีการและประสบการณ์ที่ทีมงานได้ฝึกมา ในขณะที่ทีมอาสาตำบลภูหอบอกว่า “ยิ่งทำเขาเจ็บคนที่ไม่รู้เรื่องเขาก็จะโดนทำร้ายด้วยครับ” “ทำแบบนี้ก็ไม่เกิดประโยชน์อะไรยิ่งทำให้สัตว์ป่าทรมานหรือคนเหยียบ”
ตัวแทนทีมอาสาเฝ้าระวังช้างป่าของจังหวัดเลย บอกความรู้สึกในใจอีกว่า “เราเสียใจกันทุกคน พื้นที่นี้เราเรียนรู้ปรับตัว ปรับเปลี่ยนอาชีพมาอย่างเข้าใจยอมรับกันมาเกือบ 2 ปี “อ้อย” ถูกเปลี่ยนกลับมาเป็น”มะขามหวาน” พืชดั้งเดิมของชุมชนและอีกหลายอาชีพที่สามารถลดแรงดึงดูดช้างป่าที่เข้ามาในพื้นที่เกษตรและนี่คือบททดสอบความแข็งแกร่งการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งไม่ใช่เรื่องง่าย”
ทีมอาสาเฝ้าระวังช้างป่าภูหลวงชุดนี้เกิดจากความร่วมมือระหว่างชุมชนเส้นทางช้างป่า 3 ตำบล ตำบลภูหอ ตำบลเลยวังไสย์ ตำบลแก่งศรีภูมิ อำเภอภูหลวง จังหวัดเลย โดยมีเราสถานีวิจัยสัตว์ป่าภูหลวง โครงการฟื้นฟูพืชอาหารช้างป่าภูหลวงอันเนื่องมาจากพระราชดำริ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูหลวง นายอำเภอภูหลวงและผู้ว่าราชการจังหวัดเลย นายชัยธวัช เนียมศิริ ได้ร่วมช่วยกันหาทางออกมาอย่างต่อเนื่อง และยืนยันว่าทุกคนยังคงเดินหน้าโดยยึดหลักการไม่ใช้ความรุนแรงและปรับเปลี่ยนอาชีพลดแรงดึงดูดช้างป่าเพื่อก้าวต่อไป
อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช นายธัญญา เนติธรรมกุล ได้สั่งการให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเร่งดำเนินการเก็บกู้ กับดักสัตว์ป่า บ่วง แร้ว ในพื้นที่รับผิดชอบให้หมดสิ้น และกำชับให้ดำเนินคดีกับผู้ลักลอบล่าสัตว์ป่าโดยเคร่งครัด ปัจจุบันกฎหมายสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 ได้เพิ่มบทลงโทษกับผู้ที่กระทำผิดมาตราต่างๆ สูงถึงสองล้านบาทและโทษจำคุก ก็เพื่อหวังว่าผู้ที่จะกระทำความผิดเกี่ยวกับสัตว์ป่าได้ตระหนัก ไตร่ตรอง ยับยั้งความคิดที่จะกระทำผิดต่อสัตว์ป่าของไทยอีกต่อไป
เรื่อง พิสิฐ เนาวรัตน์